Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đều đã trải qua áp lực đồng trang lứa. Đặc biệt là các bạn Gen Z ngày đang phải chịu những áp lực cực kỳ nặng nề. Khi mà thành tích luôn được các bậc phụ huynh đặt lên hàng đầu. Xung quanh ta đều là những người tài giỏi, chính vì vậy chúng ta cũng bắt bản thân phải tài giỏi như họ. Đó cũng là lý do khiến tình trạng mắc rồi loại tâm lý của các bạn trẻ ngày càng cao hơn. Nếu bạn hiểu được điều này thì hãy thấu hiểu cho con em của mình mai sau. Bởi thế giới càng phát triển, thế hệ sẽ càng phải gánh vác nhiều áp lực hơn.
Áp lực đồng trang lứa ngày càng tăng cao
Hầu hết chúng ta đều có xu hướng nhìn vào một ai đó và rồi có sự so sánh ngầm. Điều này đặc biệt phổ biến ở những môi trường giàu truyền thống, những trường đại học thuộc “top đầu”, như Ngoại thương, Ngoại giao, Bách khoa, Báo chí…
Bằng cấp luôn đè nặng áp lực lên vai Gen Z
“Ai đó” ở đây có thể là một người bạn hoàn hảo – xinh đẹp, cao ráo, chơi thể thao giỏi; giành học bổng mọi kì học, và bỏ túi hàng chục giải thưởng lớn nhỏ… Không những vậy, người bạn này còn rất giỏi giao tiếp. Luôn nói ra những lời thú vị, dễ dàng khiến tất cả mọi người xung quanh mỉm cười và có cảm tình. Hoặc “ai đó” chỉ đơn giản là một người đồng trang lứa đã đi “nhanh”. Và thành công hơn bản thân trong một lĩnh vực nào đó mà ta đang nỗ lực vươn lên để đạt được.
“Ở trường Ngoại thương, ngoài hoa hậu, người mẫu, hoa khôi. Vậy thì còn có những người bạn cùng lớp khởi nghiệp từ năm nhất. Hay làm thực tập sinh cho các tập đoàn Big4, vô địch các cuộc thi sinh viên,…” – Quang Minh, sinh viên ĐH Ngoại thương chia sẻ.
IELTS đang bị thần thánh hóa
Trên trang fanpage Human of HUST, một bạn trẻ cho biết; trong ĐH Bách Khoa có diện tích hàng trăm ngàn mét vuông. Và cứ mỗi mét vuông có đến vài người đạt IELTS 8.0, giải Nhất quốc gia. Hạy thậm chí là huy chương Vàng quốc tế, quán quân Đường lên đỉnh Olympia. Ngoài ra còn có thủ khoa Đại học toàn quốc, học song song 2 trường,…
Rõ ràng khi bước vào ngưỡng cửa đại học, được gặp gỡ bạn bè đến từ nhiều vùng miền, địa phương. Cùng nhiều bối cảnh khác nhau, áp lực đồng trang lứa càng tăng cao. “Cảm giác khung trời tây xa lạ, nền giáo dục tân tiến ở nước ngoài chắc dành cho “bạn cùng trường” mới đạt học bổng chứ không phải mình. Năm cuối, có bạn đã được tập đoàn lớn nhận làm, bạn thì giành học bổng thạc sĩ. Bạn đi du học, người lại tham gia các chương trình trao đổi sinh viên quốc tế như đi chợ…
Nhìn lại mình thì vẫn loay hoay với luận văn, tín chỉ, vẫn đang tính toán tiền thuê nhà, sinh hoạt phí hàng tháng ở thành phố. Không tránh khỏi cảm xúc chạnh lòng, tự thấy mình thất bại.” – sinh viên ĐH Luật Hà Nội Ngọc Đinh cho biết.
Giới trẻ đang tự tạo áp lực đồng trang lứa
Những cảm xúc như vậy là do chúng ta thường chạy theo các chuẩn mực xã hội đã được xây dựng suốt chiều dài lịch sử phát triển. Hậu quả của “peer pressure” chính là sự bỏ lỡ những cơ hội tuyệt vời trong việc phát triển bản thân. Những sự “so sánh âm thầm” như vậy khiến mỗi khi có những cơ hội tiếp xúc với những người giỏi hơn, thay vì học tập, trao đổi kinh nghiệm với những con người tuyệt vời trước mắt, thì bản thân lại có phản xạ về một nỗi buồn vu vơ, áp lực, chán nản sự chậm chạp, kém cỏi của bản thân hay thậm chí là ghen tỵ.
Thời của mỗi người mỗi khác, ai cũng giỏi một lĩnh vực riêng
Không phải tất cả dự án vô địch cuộc thi khởi nghiệp đều thành công trong thực tế. Người start-up thành công từ sớm sau này vẫn có thể sẽ làm thuê cho người vô danh 4 năm đại học. Không phải ai sinh ra cũng có năng khiếu tiếng Anh. Và không phải ai cũng may mắn được hưởng “gen trội” từ gia đình. Không phải ai cũng có được chiều cao tốt, gương mặt phù hợp với “gu” của phần đông công chúng. Đằng sau bức tranh thành công lung linh, chia sẻ đầy cảm hứng hay nụ cười viên mãn của bạn bè khi được vinh danh là những câu chuyện rất dài, với không ít khó khăn, cũng như đòi hỏi nỗ lực của mỗi cá nhân.
Mỗi người đều có xuất phát điểm khác nhau, có con đường riêng để bước đi. Ai cũng có những chướng ngại vật phải tự mình vượt qua và có thời điểm riêng để tỏa sáng. Mỗi người chúng ta là một cá thể độc nhất vô nhị với suy nghĩ, hành động và cả sự sáng tạo riêng. Chính những người bạn “con nhà người ta” kia cũng đang nhìn sang các tấm gương khác và gặp áp lực đồng trang lứa của riêng mình. Không có câu trả lời nào là hoàn hảo cho tất cả mọi người, và thật sự, “con nhà người ta” không “giỏi” như những người khác nghĩ về họ, cũng như mỗi người không “kém” như khi đặt mình so sánh với bạn bè.
Áp lực tạo nên kim cương
Về một khía cạnh nào đó, nếu không có áp lực con người rất dễ bị chây ì, trở nên lười biếng và thui chột tài năng. “Có áp lực thì mới có kim cương” – áp lực đồng trang lứa sẽ rất tốt khi trở thành động lực cho mỗi người cố gắng phấn đấu, học hỏi và rút kinh nghiệm từ những thành công, thất bại của người xung quanh, từ đó có được bài học và lựa chọn, quyết định cho bản thân mình.
Người chỉ biết cảm thấy áp lực mà không chịu phấn đấu mới là người đáng buồn. Tự ti, chán nản không giúp bạn phát triển, không giúp bạn giỏi bằng “ai đó”. Luyện tập hàng ngày, tìm chính mình để biết thế mạnh, ưu điểm và mục đích của bản thân. Còn nếu đã cố gắng hết sức rồi mà vẫn thấy mình thua kém và áp lực thì sao? Không sao cả, trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình mỗi ngày. Lấp đầy khoảng thời gian tuổi trẻ của mình là được. Đừng để “peer pressure” thực sự là áp lực. Hãy biến nó thành “peer motivation” (động lực) để mình theo đuổi con đường của riêng mình.
Hãy rũ bỏ áp lực đồng trang lứa và cứ là chính mình
Có một sự thật là chả ai quan tâm đến suy nghĩ của bạn đâu, chỉ bạn mới sống và chịu hậu quả với hành động của mình. Bạn không cần phải giống một ai đó để cảm thấy hạnh phúc. Trải nghiệm là của ta, thực hiện bằng thời gian sống của ta. Vậy sao ta phải gắn nó với gương mặt kẻ khác, đối chiếu với trải nghiệm của kẻ khác? Vì sao ta phải chơi theo luật chơi của họ? Mỗi người có một lối sống, một định hướng của riêng mình. Bạn chỉ áp lực khi bản thân không chịu phấn đấu mà thôi. Áp lực đồng trang lứa có đáng sợ hay không phụ thuộc vào cách bạn đón nhận và giải quyết nó.
Và cũng đừng gây áp lực lên người khác, thường là cha mẹ đối với con cái như: con phải đứng nhất lớp, phải lập gia đình sớm,… thay vào đó hãy định hướng, động viên, cỗ vũ tinh thần để họ có thể sống tốt hơn. Không có gì ĐÚNG hay SAI trong cuộc sống này, chỉ có ĐÚNG hay SAI với chính bản thân bạn. Vì thế, ngay cả khi bạn cho là sai thì cũng đừng đánh giá người khác dựa trên cơ sở đó.
